Aghora, Tantra als Levenskunst

Sinds kort heb ik een nieuw meditatiemaatje. Deze prachtige jonge Turkse vrouw uit de 16e eeuw hebben we tijdelijk op bezoek om als fotomodel in ons volgende project mee te werken.

Ondertussen neem ik de vrijheid in mijn meditaties om de naam ‘Aghora’ eer aan te doen. ‘Aghora’ betekent “niet-duister” en houdt in dat duisternis een onderdeel is van het totaalplaatje en daarmee net zo waardevol als licht. Door iedere ervaring (goed of slecht) zonder oordeel te ervaren, ontstaat er een onderliggende puurheid van waaruit je het leven ziet.

Aghora is het Tantrische pad van de levenskunst, het pad van radicale eigenheid, een volledige keuze om de regie te hebben over je eigen leven. De Aghori in India ervaren dit in rituelen die wij op z’n minst opmerkelijk zouden vinden. Zij doen alles wat god verboden heeft om dichter bij god te komen, en creëren in hun bewustzijn daarmee een transformatie van (ogenschijnlijk) goddeloos naar goddelijk.

Wat doet het met je, om een half uur in de holle ogen van een mensenschedel te kijken? Hoe plaats je dit meditatief en spiritueel? Welke waarde heeft het contact met de ‘duistere’ kanten in je eigen ontwikkeling van onvoorwaardelijke liefde? In dit artikel beschrijf ik mijn kijk op Aghora en wat mij hierin aanspreekt.

Aghora, At the Left Hand of God

Mijn eerste contact met het concept Aghora was via de ‘Aghora trilogie’ van Robert Svoboda. In deze boeken beschrijft hij het leven en de levensvisie van een Indiase Aghori Vimalananda. Deze man lijkt een heel normaal leven te leiden, maar vanuit zijn spirituele pad als Aghori heeft hij de gave ontwikkeld om zijn leven naar zijn hand te zetten en zijn wijsheid door te geven aan de mensen om hem heen.

Door de alledaagse verhalen schemert er zo nu en dan iets door van de levensfilosofie van de Aghori. Een filosofie van radicale eigenheid en puurheid.

“Aghora would always be different for everyone; only the Aghori’s attitude would be held in common. Each Aghori would follow different practices, but all Aghoris follow them with the same intensity and disregard for self-preservation.”
(Aghora I, At the Left Hand of God)

Aghora is niet leven via de veiligheid van de gebaande paden, maar kiezen voor je eigen pad. Een keuze die soms moeilijk te maken is in een wereld waar van je verwacht wordt dat je aan een standaard plaatje voldoet. Die radicale eigenheid is voor de Aghori echter de enige mogelijke optie, want door die eigenheid op te geven zou hij zichzelf opgeven. Leven vanuit je kern en daar trouw aan blijven zit zo diep verankerd in de levenshouding van een Aghori. Dit wegnemen zou zijn als een kunstenaar zijn creatieve geest afnemen.

Zoals in de meeste vormen van Tantra wordt er hier ook voor gewaarschuwd om niet zomaar blind in het diepe te springen. Juist wanneer je besluit zo’n intens pad aan te gaan is het belangrijk om de nodige voorbereiding te treffen, om je bewust te zijn van je eigen grenzen en van het tempo waarin je jezelf ontwikkelt.

“To become an Aghori is to accept everything in the universe as part of the Atma [soul], but you don’t just jump to that stage directly, because you could never cope with it without a satisfactory preparatoy period. You must do things stepwise, just as a child does his schooling. You don’t ask the child to take an examination in algebra on the day he learns addition, and in Aghora you always start with the basics and work up very slowly.”
(Aghora I, At the Left Hand of God)

De voorbereiding is om eerst stevig in je schoenen te staan, contact te hebben met jezelf en je niet in de war te laten brengen door je omgeving of de stemmetjes in je hoofd. Zo kan de verleiding ook groot zijn om een wild en spannend pad van Tantra te gaan volgen. Maar stel je jezelf dan ook de vraag of dat werkelijk op dit moment bij jou past? En wanneer je hier trouw aan jezelf bent dan vind je ook in de meest intense ervaring een stille onderstroom van vertrouwen en schoonheid.

Naast de radicale eigenheid is de puurheid belangrijk om te zorgen dat je niet verzandt in een egotrip. Volledig voor jezelf kiezen betekent ook kiezen voor je beperkingen en deze omarmen. Weten wie je bent en wat jouw plek is in een bepaalde situatie, en jezelf daarin ook niet groter of kleiner maken dan je werkelijk bent.

Aghora in de Agama’s

De Agama’s zijn Tantrische geschriften die de filosofie en praktijk van Saivistische Tantra uiteenzetten. In deze teksten kom je Aghora tegen als een aspect van Shiva, het is één van zijn vijf gezichten en wordt in verband gebracht met het hart van Shiva.

In het hart van Shiva vind je de basis voor onvoorwaardelijke liefde, een gevoel van liefde en vrede bij alles wat er gebeurt. Door vanuit die onvoorwaardelijkheid de wereld om je heen te benaderen ervaar je een continu gevoel van innerlijke rust en ruimte.

“It is revealed that the heart is identical with constant oneness with the absolute existence characterized by sivatva (power of all-knowing and all-doing). The word ‘Aghora’ denotes tranquility. Through the constant oneness with Existence (sivatva), He is always in a state of tranquility. The term ‘ghora’ denotes the limiting factors such as mala, likes and dislikes and others. Since He is beginninglessly free from such ‘ghora’, he is called ‘aghora’. Since His heart is identical with the innate nature of tranquility, He is said to be with the heart constituted of Aghora-mantra.”
(Matanga Agama vers 4.23-24)

Een Aghori voert in zekere zin een strijd met het duister. Niet door het tegen te gaan of te onderdrukken, maar door het in de ogen te kijken en vanuit rust, ruimte en bewustzijn het duister naar zijn hand te zetten en er de schoonheid van te (laten) zien.

“Aghora means the one who is disposed to fight against the evils and disorders. So He is called Aghora by those who have mastered the Scriptures. Aghora means the state of undisturbed tranquility and by this strand it denotes the complete awareness of all existing things. This total awareness is identical with the heart of the Supreme Lord. His heart being moistened with spontaneous compassion, He remains associated with this hrudaya [heart] mantra. Therefore He is called Aghora hrudaya.”
(Raurava Agama vers 10.32)

Aghora, De Tantra-Kunstenaar

Meditatie gaat voor mij over het creëren van ruimte, voor wat er in mij speelt, of voor wat er in het contact met een ander ontstaat. Dit is ook wat ik in mijn leven wil neerzetten, een ervaring van rust en ruimte van waaruit creativiteit mogelijk is. Een ruimte waarbinnen groei en transformatie plaats kan vinden en waarin de veiligheid en vrijheid bestaat om al je mogelijkheden te verkennen. Waarin het leven een kunstwerk is. De omschrijving van Aghora in de Agama’s laat zien hoe onvoorwaardelijke liefde helpt in het ervaren van openheid en ruimte.

Het uitgangspunt voor creatie is het kunnen zien van potentie, in jezelf, de ander, de wereld om je heen. In het boek van Svoboda wordt deze liefde voor het potentieel van de ander mooi verwoord. De schoonheid die je ziet in een kind dat nog een heel leven voor zich heeft, of een vriend die zijn of haar passie en kracht ontdekt.

“When I look at someone, I don’t see them as they are now; I see them as they will be. Then I can try to change them if there is something in them I think I can change. If I love skin and bones how will I be able to help them? Skin and bones will only decay, but the individual will continue to exist even after death. That is why I can say that I love people not for their present value but for their future value; not for what they are but for what they will become, or for what they have the potential to become. This is an Aghori’s love.”
(Aghora I, At the Left Hand of God)

k ben het overigens niet helemaal met dit citaat eens. Verandering moet in mijn ogen van binnenuit komen en niet van buitenaf opgelegd. Wel kan je, wanneer je die potentie in een ander ziet, helpen om de ruimte voor hen te creëren om daarin te gaan spelen en bewegen. Ook is de schoonheid van hoe iemand in het moment is voor mij minstens net zo mooi als van hoe iemand zou kunnen zijn. Dan is ieder moment al een expressie van wat dan je volle potentieel is, en daar kan je alleen maar van genieten. Wel herken ik de pijn wanneer je ziet dat iemand los staat van zichzelf en daardoor zijn of haar leven niet ten volste kan leven.

Mediterend met een mensenschedel, zonder oordeel, onvoorwaardelijk. Ruimte makend voor wat er in die situatie ontstaat. Die schedel wordt dan meer dan een stuk bot, of een dode vrouw, het wordt een ruw materiaal van waaruit creatie mogelijk is. Een medium voor de levenskunst. En het mooie is: Aghora kan je niet vertellen wat er in die ruimte ontstaat, die mag je zelf invullen. Aghora kan je hooguit een ervaring bieden waarin je zelf die ruimte gaat voelen en inspiratie en inzichten krijgt om hiermee te spelen.

“Aghora teaches you to embrace the world, embrace impurities, embrace darkness, and push through forcibly into light. You must catch Shakti by the hair and drag Her to you.”
(Aghora I, At the Left Hand of God)

Aghora gaat over het je zelf eigen maken van iedere ervaring, het tot op het bot beleven. Niet weglopen van het leven, maar je eigen wereld creëren. Zelfs ‘forcibly’, niet aggressief of gewelddadig, maar staand in jouw eigen unieke kracht (force).

Als Tantra-kunstenaar is het leven mijn doek en iedere ervaring een kleur in mijn palet. Spelend met licht en donker, illusies creërend. Van vervaging naar helderheid. Subtiel en verdiepend vanuit verfijnde vertraging en oog voor detail. Ruimte scheppend om de schoonheid in ieder moment te zien en te genieten van de volheid van het bestaan.

In ecstase of enstase, ervaar ik Tantra als Levenskunst.