Tantra: Geritualiseerde Seks of Geseksualiseerd Ritueel

Tantra en seksualiteit lijken vaak hand in hand te gaan. Hier is iets voor te zeggen, maar wanneer je op zoek gaat naar een aanbieder weet je soms niet wat je dan kan verwachten. En ook wanneer je zelf beroepsmatig iets met Tantra doet, in persoonlijke sessies of workshops, is het belangrijk dat je je bewust bent van jouw kijk op het samenkomen van seksualiteit en spiritualiteit. Voor iedereen die zoekend is in wat een bepaalde vorm van Tantra nou inhoudt, is er een eerste tweedeling te maken. Deze tweedeling wordt niet gemaakt naar aanleiding van eventuele handelingen die worden uitgevoerd, maar is op basis van de focus van de beoefening. Waar ligt voor jou het zwaartepunt?

In de inleiding van ‘Kiss of the Yogini’ (een studie naar Tantra in Zuid India) benoemt David White dit subtiele verschil binnen het Tantrisch veld waarin seksualiteit en persoonlijke/spirituele ontwikkeling samenkomen. White onderscheid twee kanten: aan de ene kant de ‘sexualization of ritual’ en aan de andere kant de ‘ritualization of sex’. Een heel logisch inzicht, maar ik had het zelf nog niet zo kunnen verwoorden. Het zette me aan het denken over mijn plek in de Tantra-wereld en omdat White er verder niet heel diep op ingaat ben ik er zelf mee aan de slag gegaan.

Seks en Ritueel

Beide aspecten (seks en ritueel) kan je in de breedste zin van het woord opvatten. Een ritueel is dan een gekaderde, bewuste, handeling die een verdiepende waarde heeft voor de kijk op het leven en de wereld om je heen. Binnen die handeling is het mogelijk om groei of ontwikkeling door te maken of tot een dieper inzicht of bewustzijn te komen.

Seks zie ik in deze context heel breed als ‘intieme relationele interactie’. Intiem: het raakt in je kern en je laat jezelf volledig zien.
Relationeel: je verhoudt je altijd tot een “ander”, dat kan een ander persoon zijn, maar ook een deel van jezelf, of je omgeving. En interactie: er ontstaat een energie tussen jou en de ander en vanuit die energie kan er beweging plaatsvinden.

Het verschil tussen geritualiseerde seks of geseksualiseerd ritueel lijkt heel subtiel, maar is tegelijk fundamenteel. Het geeft namelijk een verschil in richting weer waarbij de focus ligt op het tweede woord. Dit geeft aan wat het doel is van de handeling. Het eerste woord is een middel waarmee dit doel bereikt kan worden.

Praktische Voorbeelden

Dus als je op zoek bent naar het ontwikkelen en verdiepen van (intieme) contacten, het authentiek aangaan van relaties. En wil je deze zoektocht vormgegeven met rituelen of kaders om je bewust te worden van hoe die relaties werken. Dan kan je dat zien als geritualiseerde seks. Bijvoorbeeld een stel dat samen een Tantra workshop volgt om hun relatie te verdiepen. Of een intimiteitscoach of surrogaat partner die een kader biedt waarbinnen specifieke, bewuste, handelingen gevolgd worden, met als doel de ander zich te helpen ontwikkelen op het gebied van intimiteit en verbinding.

Wanneer iemand meer bezig is met het verdiepen van bewustzijn of spirituele groei, en deze verdieping wordt gevonden in het relationele. Dan zit je aan de kant van geseksualiseerd ritueel. Hierbij kan je denken aan contactmeditaties, of sommige vormen van lichaamswerk waarin bewustzijnsontwikkeling centraal staat. Ook klassieke Tantrische teksten die spreken over het samenkomen van een god en godin, of meditaties waarin je contact maakt met het goddelijke binnen of buiten jezelf vallen onder geseksualiseerd ritueel.

Ritueel en Seksualiteit in Moderne Tantra

Zeker in het huidige Tantra beroepsveld is het vaak onduidelijk met welke focus je te maken hebt. Zowel klanten als aanbieders zijn zich er niet altijd bewust van dat de ander een omgekeerde invalshoek kan hebben.

Precies dezelfde handelingen en oefeningen kunnen op beide uitersten van het spectrum voorkomen. Je kan bijvoorbeeld een contactoefening, of massage uitwisselen waarbij de één het als een meditatie ziet en de ander als voorspel. Dit kan leiden tot ongemakkelijke miscommunicatie, of in ernstige gevallen tot misbruik of grensoverschrijdend gedrag.

Het besef van deze twee kanten helpt mij om mijn eigen positie hierin helderder te krijgen. Het helpt me ook om mijn collega’s en klanten te plaatsen en te waarderen voor wat zij aanbieden of zoeken. Dus als je je begeeft op het pad van Tantra zal je eerst voor jezelf deze focus helder moeten hebben. En wanneer je dan iemand tegenkomt is het verstandig om te vragen naar zijn of haar focus. Dan weet je of je op dezelfde lijn zit en kan je voorkomen dat je met verschillende intenties samenkomt.